Αναγκαιότητα ο συμψηφισμός φορολογικών ζημιών σε επίπεδο ομίλων

Διεθνώς κερδίζει ολοένα έδαφος η φορολόγηση σε επίπεδο ομίλων, την ώρα που στην Ελλάδα ισχύει αποκλειστικά η φορολόγηση σε επίπεδο νομικού προσώπου, χωρίς τη δυνατότητα συμψηφισμού ή μεταφοράς οικονομικού αποτελέσματος μεταξύ εταιρειών, όπως ισχύει σε άλλες χώρες.

Πρόσφατα, ωστόσο, με την εγκύκλιο Ε. 2085/2023 δόθηκαν οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4172/2013, αναφορικά με τη χορήγηση έκπτωσης υψηλότερων ποσοστών για το υπερβαίνον κόστος δανεισμού, υπό προϋποθέσεις, όταν ο φορολογούμενος είναι μέλος ενοποιημένου ομίλου για λογιστικούς σκοπούς.
Παράλληλα, ενσωματώθηκε πλέον στο εθνικό μας δίκαιο το πλαίσιο που προβλέπεται στο Pillar II, αναφορικά με τη θέσπιση από 1.1.2024 κανόνων ελάχιστης φορολόγησης σε επίπεδο πολυεθνικών ομίλων, με την εισαγωγή ελάχιστου συντελεστή φόρου 15% για τη συνολική φορολόγηση μητρικών, που έχουν δραστηριότητες μέσω θυγατρικών σε διαφορετικές δικαιοδοσίες. Προβλέπει δε την καταβολή «συμπληρωματικού φόρου», όταν ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής στη συγκεκριμένη δικαιοδοσία είναι χαμηλότερος από 15%, κάτι που οδηγεί στην ανάγκη για ομιλικό χειρισμό.

Περαιτέρω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανέφερε στις 12.9.2023 την τροποποιημένη πρόταση BEFIT για την ενοποιημένη φορολογική βάση των επιχειρήσεων σε επίπεδο ομίλου, η οποία συνεπάγεται μεταξύ άλλων και τον διασυνοριακό συμψηφισμό ζημιών εντός Ε.Ε., που επίσης αφορά χειρισμό σε ομιλικό επίπεδο. Αυτό συνδέεται και με το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει αποδεκτό το διαρκές αίτημα περί επέκτασης του χρόνου μεταφοράς φορολογικών ζημιών (Tax Loss Carry Forward), που δημιουργεί πρόσθετα ζητήματα στις επιχειρήσεις. Γιατί μειώνει τη δυνατότητα πλήρους αξιοποίησης κινήτρων, όπως οι υπερεκπτώσεις και οι υπεραποσβέσεις, ενώ αντιθέτως, με τη θέσπιση ομιλικής φορολόγησης, τα κίνητρα αυτά θα αξιοποιούνται σε ομιλικό επίπεδο χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος να χαθούν εξαιτίας παραγραφής της δυνατότητας μεταφοράς των φορολογικών ζημιών, αφού πλέον αυτές θα συμψηφίζονται σε επίπεδο ομίλου.

Με αυτά τα δεδομένα και έχοντας ως γνώμονα τη διαμόρφωση ενός ανταγωνιστικού φορολογικού πλαισίου, θα ήταν σκόπιμο να εισαχθεί και στη χώρα μας η φορολόγηση σε επίπεδο ομίλου. Είναι εξάλλου μια τάση που κερδίζει έδαφος διεθνώς, δημιουργώντας μια ευνοϊκή συγκυρία.

Συγκεκριμένα, οι φορολογικές ζημίες κάθε τρέχοντος φορολογικού έτους να μπορούν να μεταφερθούν, από μια εταιρεία με φορολογική κατοικία την Ελλάδα σε άλλη εταιρεία του ιδίου ομίλου, η οποία επίσης έχει φορολογική κατοικία στην Ελλάδα. Επιπροσθέτως, μια εταιρεία ομίλου η οποία είναι φορολογικός κάτοικος άλλης χώρας της Ε.Ε., να μπορεί να μεταφέρει φορολογικές ζημίες του τρέχοντος φορολογικού έτους σε εταιρεία του ομίλου με φορολογική κατοικία την Ελλάδα, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει εξαντλήσει τις δυνατότητες για να χρησιμοποιήσει – αξιοποιήσει τις φορολογικές της ζημίες στη χώρα φορολογικής κατοικίας της, εντός της χρήσης.

Τρεις θα μπορούσαν να είναι οι βασικές προϋποθέσεις για να δρομολογηθεί η παραπάνω δυνατότητα: αφενός, οι δύο εταιρείες να είναι μέλη του ιδίου ομίλου για ολόκληρο το φορολογικό έτος, αφετέρου η μία να είναι τουλάχιστον κατά 75% θυγατρική της άλλης ή και οι δύο να είναι τουλάχιστον κατά 75% θυγατρικές τρίτης εταιρείας (συνδεδεμένες) και τέλος, ο χρόνος κατά τον οποίο η εταιρεία έχει φορολογική κατοικία στην Ελλάδα να είναι κατ’ ελάχιστον 5 έτη, όσο δηλαδή ο χρόνος μεταφοράς φορολογικών ζημιών που τυχόν θα προκύψουν.

Μια τέτοια εξέλιξη θα προσδώσει πολλαπλά οφέλη. Σε επίπεδο φορολογικών αρχών η χώρα μας θα εναρμονισθεί με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς τάσεις, αναφορικά με το πλαίσιο ομιλικής φορολόγησης. Παράλληλα, θα αρθούν υφιστάμενα εμπόδια στη διασυνοριακή δραστηριοποίηση ομίλων και θα διευκολυνθεί η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Επιπλέον, παρέχεται δυνατότητα περαιτέρω απλούστευσης του πλαισίου και των ελέγχων των ενδοομιλικών συναλλαγών.

Σε επιχειρηματικό πλαίσιο η υιοθέτηση της φορολόγησης σε επίπεδο ομίλων θα έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα. Γιατί θα παράσχει προοπτικές βιωσιμότητας σε νέες επιχειρήσεις, που μπορεί στην αρχή της δραστηριότητάς τους να μην είναι κερδοφόρες, αλλά και κίνητρα εγκατάστασης στη χώρα μας νέων επιχειρήσεων. Άλλη μια παράμετρος είναι ότι θα καθιστά δυνατή την εφαρμογή κινήτρων –όπως οι υπεραποσβέσεις και οι υπερεκπτώσεις– για τα οποία, υπό το ισχύον πλαίσιο μεταφοράς φορολογικών ζημιών, μπορεί να μην υπάρχει δυνατότητα πλήρους και ουσιαστικής αξιοποίησης. Όλοι οι παραπάνω λόγοι εξηγούν την αναγκαιότητα, να δρομολογηθεί άμεσα και στην Ελλάδα η υλοποίηση της πρότασης για τον συμψηφισμό φορολογικών ζημιών σε επίπεδο ομίλων.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα  Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της Κυριακής στις 12/5/2024 και στην ιστοσελίδα kathimerini.gr στις 14/5/2024.